Choroby, szkodniki, uszkodzenia mrozowe na cisach
Cis jest rośliną odporną na wiele niekorzystnych zjawisk. Mimo to zdarzają się rośliny, które wyglądają na chore. Co im dolega? Przyczyn takiego stanu może być wiele, są to nie tylko choroby lub szkodniki ale też złe warunki bytowania roślin. My omówimy tylko najczęściej spotykane z nich.
Zgorzel zgnilakowa (Phytium spp.) – żywicielami zgorzeli zgnilakowej jest większość roślin iglastych. Choroba ta objawia się redukcją systemu korzeniowego, zwłaszcza młodych korzeni, których zewnętrzna warstwa łatwo oddziela się od ich wewnętrznej części . Jest to choroba grzybowa, która rozwija się głównie w miejscach o słabym drenażu. Choroba ta szczególnie szybko rozwija się przy niskiej temperaturze i dużej wilgotności. Zwalczanie/Zapobieganie – stosowanie wody o dobrym stanie fitosanitarnym (nie poleca się stosowania wody ze stawów), należy usuwać chore rośliny, a na zainfekowane rośliny stosować preparaty grzybobójcze, min: Fongarid 25WP, Previcur 607 SL, Sandofan Manco 64 WP.
Misecznik Cisowiec
Fytoftoroza (Phytophtora cinnamoni, Phytophtora spp.) – roślinami żywicielskimi jest ponad 1000 gatunków roślin. Na zainfekowanych roślinach widoczna jest utrata barwy igieł, które z czasem całkowicie stają się czerwonobrązowe i zamierają, następuje również zahamowanie wzrostu. Bryła korzeniowa jest zgniła, podobnie jak podstawa pędu (miejsce z którego wyrasta roślina). Zwalczanie/Zapobieganie – chore sadzonki należy usuwać. stosować preparaty tj: Acrobat MZ 69 WP, Bravo 500 SC, Fongarid 25 WP, Previcur 607 SL.
Zamieranie pędów cisa (Phomopsis juniperovora) – roślinami żywicielskimi są różne gatunki cisa, jałowca, modrzewia, daglezja zielona, sosna Banksa. Zamieranie pędów i/lub igieł dotyczy głównie młodych części rośliny. Dochodzi do powstania miejsc zamierania na zainfekowanym pędzie, które rozpoczynają się „obrączką” powyżej, której pęd staje się początkowo jasnozielony później czerwonobrązowy, aż w końcu brązowieje i zamiera. Zwalczanie/Zapobieganie – Sportak Alpha 380 EC, Topsin M 70 WP
Zmarznięte młode przyrosty
Przesuszenie nadziemnej części rośliny – zjawisko to ma miejsce kiedy stan zamarznięcia gleby po okresie zimowym utrzymuje się przez bardzo długi czas, a temperatura powietrza jest powyżej zera 0C. Nadziemne części rośliny rozpoczynają już wegetację, a poprzez zamarznięte podłoże nie może nastąpić pobieranie wody przez system korzeniowy. Suche wiatry tyko pogłębiają utratę wody przez roślinę (transpiracja). Roślina może obumrzeć tylko częściowo od strony najczęściej/najsilniej wiejących wiatrów, a pozostała część rośliny może pozostać nieuszkodzona. Obserwuje się również przemarznięcie brył korzeniowej, co powoduje jej zbrunatnienie i obumieranie. Zwalczanie/Zapobieganie – Rośliny w pojemnikach chronić przed przemarzaniem bryły korzeniowej (można obsypywać pojemnik trocinami), wczesną wiosną rośliny osłaniać włókniną.
Uszkodzenia przez wczesnowiosenne przymrozki – zjawisko to ma miejsce kiedy wczesną wiosną gwałtownie wzrasta temperatura co powoduje szybkie wykształcanie młodych jasnozielonych pędów. Kiedy w takich warunkach temperatura spada poniżej zera 0C (zwłaszcza nocą) wówczas młode pędy o jasnozielonym zabarwieniu ulegają uszkodzeniu poprzez działanie niskiej temperatury (mrozu). Z początku stają się pozbawione turgoru, zwiędnięte, a z czasem żółkną, aż ostatecznie brązowieją i całkowicie zamierają. Zwalczanie/Zapobieganie – usuwać obumarłe fragmenty rośliny. Następnie można wykonać oprysk preparatami tj Bravo 500SC, Rovral Flo 255 SC lub Sumilex 500 SC. Zapobieganie przed uszkodzeniami powodowanymi mrozem poprzez sadzenie roślin w miejscach osłoniętych. Owijanie roślin tkaniną szkółkarską.
Orzech włoski – uszkodzone pędy
UWAGA! Zawsze, niezależnie od przyczyny uszkodzenia należy usuwać obumarłe tkanki, a także zgniłe nasiona. Każde takie fragmenty rośliny pozostawione same sobie są doskonałą pożywką do rozwoju innych drobnoustrojów chorobotwórczych, a szczególnie często szarej pleśni (Botrytis cinerea).
Wielkopąkowiec cisowy (Cecidophyopsis psilaspis) – jest to szkodnik żerujący wewnątrz pąków co powoduje ich zgrubienie nawet do 1cm i w konsekwencji obumarcie. Igły wokół zainfekowanego pąka są zniekształcone. Szkodnik ten występuje głównie na starych okazach. Wielkopąkowiec wyglądem przypomina długie o podłużnym kształcie białawe robaki o długości 0,18- 0,26mm. Na grzbiecie ich widnieje wzór złożony z linii i kropek. Zwalczanie/Zapobieganie – należy rozpocząć wiosną stosując preparaty takie jak Talstar 100EC lub Mitac 200EC.
Misecznik cisowiec (Parthenolecanium pomeranicum) – misecznik jest popularnym szkodnikiem w wielu szkółkach. Jest to czerwiec z rodziny misecznikowatych, którego larwy żerują na spodniej stronie igieł, a dorosłe samice na korze młodych pędów z których wysysają soki. Larwy w początkowego stadium są kremowe lub żółtobrązowe (są to larwy II stadium, zimujące). Postacie larwalne są wyjątkowo małych rozmiarów od około 0,5mm do maksymalnie 1,5mm. Dorosłe miseczniki występują w postaci tarczek. Młode samice mają kształt owalnych wypukłych tarczek o jasnożółtej barwie, z czasem stają się ciemnobrązowe o rozmiarach około 2x3mm. Żerowaniu misecznika cisowca towarzyszy intensywne wydzielanie lepkiej substancji zwanej rosą miodową. Oblepione nią igły są idealną pożywką do rozwoju grzybów sadzakowych, które znacząco zmniejszają wartość dekoracyjną roślin. Zwalczanie/Zapobieganie – opryskiwać zainfekowane rośliny zazwyczaj na początku lipca. Najlepiej robić to kilkakrotnie (2-3 razy) co około 2 tygodnie. Można stosować preparaty takie jak Mospilan 20 SP lub Confidor 200SL
Uszkodzenia spowodowane przez mróż
Opuchlak pstrokacz (Otiorhynchus singularis) – ten wyjątkowo uciążliwy szkodnik występuje nie tylko na cisach (Taxus baccata, Taxus x media), ale także na choinie kanadyjskiej (Tsuga canadensis), glicynii (Wisteria sp.), hortensji (Hydragena sp.), różanecznikach (Rhododendron sp.), powojnikach (Clematis sp.) i wielu innych! Uszkodzenia powodowane przez tego chrząszcza są dobrze widoczne na brzegach liści w postaci zatokowo wygryzionych dziur. Często też ogryzają korę w okolicy szyjki korzeniowej. Chrząszcze powodują uszkodzenia nad powierzchnią ziemi, natomiast młode stadia tego szkodnika występujące w postaci larwalnej żerują pod powierzchnią ziemi. Kremowo ubarwione larwy o małej brązowawej głowie długości ok. 1cm powodują liczne uszkodzenia systemu korzeniowego poprzez zjadanie korzeni i ogryzanie kory z szyjki korzeniowej. Chrząszcze zimują w ściółce lub glebie, latem wylęgają się larwy. Zwalczanie/Zapobieganie – prewencyjnie przed sadzeniem wymieszać podłoże z preparatem Furadan 5 GR lub Counter 5 GR. Na larwy stosować Pyrinex 250 CS lub Lavanem. Na chrząszcze (najlepiej na początku lata) preparat typu Sumi Alpha 050EC – stosować kilkakrotnie najlepiej co 7 dni.
UWAGA! Podane powyżej preparaty do zwalczania/zapobiegania szkodnikom lub chorobom są dostępne nie tylko w sklepach lub hurtowniach ogrodniczych, ale także w renomowanych marketach ogrodniczo-budowlanych, gdzie najczęściej są dostępne w formie gotowej do zastosowania. Stosując jakikolwiek środek ochrony roślin zawsze należy stosować się do instrukcji zawartej na opakowaniu, zwłaszcza co do stężenia preparatu jak również używać odzieży ochronnej! Przed zastosowaniem środka ochrony należy upewnić się że został on dopuszczony do stosowania w Polsce na danej uprawie. O ile jest to możliwe najlepiej stosować preparaty biologiczne typu Larvanem.